Beeld: Lourdes TV -(still 2023) Zwaaiende vrouw.
Paulien: ‘Een vaste Lourdes bezoeker. Zo meteen draait ze zich om en zwaait dan naar de webcam. Dit doet ze iedere dag. Naar wie zwaait ze eigenlijk, dat vraag ik me steeds vaker af.’
Beeldend kunstenaar Paulien Oltheten analyseert menselijk gedrag in de open ruimte, vaak in direct contact met voorbijgangers. Ze filmt, fotografeert en maakt tekeningen, waarbij ze zich vooral focust op het fysieke aspect, de dagelijkse rituelen en routines van mensen en objecten.
Oltheten vertelt: ‘Ik kan het aanraden, Lourdes TV. Urenlang naar webcambeelden turen van mensen die het pelgrimsoord bezoeken. De livestream is via een aantal webcams te volgen, voornamelijk via een die gericht is op de Grot der Verschijningen. Je kan tot twaalf uur terug scrollen op de tijdlijn.
Het is heel meditatief en heilzaam om te kijken naar die strakke katholieke routines, vooral in de vroege ochtend en late avond. Hoe bijvoorbeeld een zuster elke ochtend rond hetzelfde tijdstip met veel lawaai een karretje met spulletjes het beeldkader inrolt en vervolgens alles in vaste volgorde op het altaar klaarzet voor de mis. Het moment dat ze een wit kleed uitvouwt en dat systematisch glad strijkt, daar word ik elke keer heel rustig van.
En je gaat vanzelf de terugkerende pelgrims herkennen. De vrouw met paars-roze rugzak bijvoorbeeld, die elke dag naar de webcam zwaait of de man met baret die op verschillende manieren helende energie probeert te vangen. Het prettige is, als je het dagelijks kijkt, weet je ongeveer wat er het volgende moment gaat gebeuren. Die voorspelbaarheid geeft een heerlijk machtig gevoel. Ook als je kijkt naar de bezoekers die bidden of de rotswand aanraken of water op hun buik of gezicht deppen en er flessen mee vullen. Om wat voor reden zijn die mensen daar? Waar bidden ze voor? Waar geloven ze in? Waarvoor hebben ze dat helende water nodig? Wat is dat onzichtbare dat ze zoveel houvast geeft? Het raakt me. Het troost me. Het verwondert me, het verwart me.
Hoe zou het zijn om te kunnen geloven in iets dat niet zeker en bewijsbaar is? In een tijd waarin veel mensen twijfelen aan de journalistieke waarheid, de democratie, de toekomst en houvast zoeken in allerlei rationele (reken)tabellen, is schoonheid en rust vinden in het niet begrijpen, het niet weten, het onvoorstelbare, het onvoorspelbare een van de dingen die de wereld denk ik op dit moment hard nodig heeft.
Voor de h3h biënnale maak ik voor een video-installatie een selectie van mijn verzameling desktop opnames van Lourdes TV waarin beelden van dagelijks terugkerende praktische handelingen van voorbereiding en onderhoud worden afgewisseld met momenten van verstilling, meditatie en persoonlijke rituelen.’