Curatoren

Elke biënnale wordt samengesteld door een curatorenduo, dat internationaal zijn sporen heeft verdiend. De curatoren voor deze editie van de heilige driehoek (h3h) biënnale met als thema geloof zijn: Hendrik Driessen (voormalig directeur van museum De Pont) en Rebecca Nelemans (zelfstandig curator). 

Zij gaven eerder vorm aan de vorige editie van de biënnale in 2021 met als thema hoop.

Artistieke visie op het thema geloof

Al tijdens de vorige editie van de biënnale spraken we binnen het team over het thema voor de volgende tentoonstelling: geloof. We kwamen al snel uit bij de oorspronkelijke betekenis van het begrip, dat van vertrouwen en overtuiging. 

Het Nederlandse woord is een vertaling van het Griekse pistis, met de fundamentele betekenis van ’trouw, vertrouwen’. Het bijbehorende werkwoord is pisteuo, ‘ik ben trouw, ik vertrouw’. Het Latijnse woord credere is samengesteld uit ‘cor’ en ‘dare’ (‘hart’ en ‘zetten, plaatsen, leggen’), en betekent zoiets als ‘legt zijn hart op iets’ of ‘geeft zijn hart aan’. Geloof heeft in die zin -naast vertrouwen en overtuiging- dus ook alles te maken met passie en compassie.

Net als tijdens de voorbereidingen van de vorige editie, toen we overvallen werden door de pandemie, is er ook nu sprake van sterk veranderende maatschappelijke omstandigheden. Langzaamaan hebben we met Covid leren leven en is de angst voor een volgende golf wat minder geworden. Maar dit voorjaar werden we geconfronteerd met een tot voor kort voor onmogelijk gehouden oorlog aan de grenzen van Europa. En naast die oorlog hebben we te maken met de klimaatproblematiek en een dreigende economische crisis. We leven in een tijd waarin verschillende ‘waarheden’ naast elkaar bestaan en de vrije journalistiek en democratische beginselen steeds meer onder vuur liggen. Begrippen als geloof, hoop en liefde krijgen hierdoor opnieuw en breder betekenis.

Geloof en kunst

Geloof helpt ons zin te geven aan ons leven en om te gaan met het onvermijdelijke einde daarvan. Geloof handelt over beroering, geraakt worden door een dieper besef of gewoonweg over verrukking. De Duitse theoloog Rudolf Otto omschreef dit ratio-overstijgende besef als ‘dat wat onuitsprekelijk totaal anders is.’ We ervaren die betekenisvolle beroering volgens hem in de natuur, bij een ritueel en zeker in de beeldende kunst.

Kunst verruimt de blik en helpt mensen opener en meer onbevangen naar de wereld te kijken. Kunstenaars werken vanuit een vertrouwen en een overtuiging (‘met het hart erop’) en proberen met hun verbeeldingskracht grip te krijgen op de wereld om ons heen.

Locaties en deelnemende kunstenaars – streven naar symbiose

Onze keuze voor de kunstenaars voor de derde heilige driehoek (h3h) biënnale is gebaseerd op de betekenis en invulling van het begrip ‘geloof’ zoals hierboven beschreven. Daarnaast speelt de omgeving van de drie kloosters een grote rol. De biënnale in Oosterhout is immers geen museale tentoonstelling. Wij hechten veel waarde aan de verbinding die een kunstenaar met zijn of haar werk weet aan te gaan met een specifieke ruimte binnen het kloostergebied.

Naast de invulling van het thema is de symbiose die ontstaat tussen het werk en de plek, leidend bij onze keuze voor de kunstenaars.

Hendrik Driessen
(Heemstede, 1952)

 

DIRECTEUR DE PONT MUSEUM (1989-2019)

Hendrik Driessen begon zijn museale loopbaan in 1977 in Arnhem, als conservator publieksbegeleiding bij Pierre Janssen in het Gemeentemuseum. Een jaar later vertrok hij naar het Stedelijk Museum in Amsterdam om leiding te geven aan de toen net opgezette afdeling communicatie. Een van de projecten waaraan hij in het Stedelijk meewerkte was de afscheidstentoonstelling van directeur Edy de Wilde, La Grande Parade, nog altijd een van de best bezochte tentoonstellingen in de Nederlandse museumgeschiedenis. Vanaf 1986 was hij hoofdconservator en waarnemend directeur in het Van Abbemuseum, Eindhoven. In 1989 werd hij gevraagd om een compleet nieuwe museale instelling op te zetten, het huidige museum De Pont in Tilburg.

Hendrik heeft verschillende nevenfuncties, waaronder bestuurlijke bij het fotomuseum Huis Marseille in Amsterdam, het Frans Hals Museum in Haarlem en Manifesta in Amsterdam.

Rebecca Nelemans
(Zundert, 1967)

Kunsthistoricus, auteur, tentoonstellingsmaker en gespreksleider

Rebecca Nelemans schrijft over hedendaagse kunst en vormgeving en verzorgt cursussen en lezingen met de nadruk op moderne kunst. Zij leidde o.a. de kunstgesprekken in Museum de Pont in Tilburg (2011 t/m 2015). Als curator organiseerde ze tentoonstellingen en festivals op particulier initiatief of in opdracht van o.a. Museum de Beyerd en SMB in Breda, het Noordbrabants Museum in Den Bosch, Park013 en het Van GoghHuis in Zundert.

Sinds september 2017 is zij daarnaast werkzaam als regiomakelaar voor het Mondriaan Fonds.