De h3h biënnale ‘A Deeper Shade of Soul’ vindt plaats van 21 juni t/m 3 augustus 2025.

 

 

Curator Nanda Janssen ontdekte dat de drie kloostergemeenschappen in de Heilige Driehoek een schatkamer zijn. Eén die tot de nok toe gevuld is met allerlei kostbaarheden in de vorm van een prikkelende geschiedenis maar ook met het kloosterleven verbonden waarden en principes. De kloosters zijn op het gebied van levenswijze, levensfilosofie en attitude in potentie een bron van inspiratie voor de wereld daarbuiten. Zo zijn in haar optiek de zusters feministen avant la lettre, leefden deze gemeenschappen al duurzaam voordat het woord werd uitgevonden en hanteren ze de ‘kathedralentijd’, die van de lange lijn. Ook zijn er maar weinig mensen die zo radicaal níet meedoen met de massa, en de waan van de dag naast zich neer kunnen leggen. In deze tijd van verharding is het verfrissend dat zij opkomen voor het weerloze en het kwetsbare.

Bezieling en zingeving
Gezien deze rijke bron vertrekt de biënnale van 2025 – anders dan de voorgaande edities – niet vanuit één begrip als thema. Curator Nanda Janssen gaat uit van een caleidoscopische aanpak. Drie lijnen worden vervlochten waardoor de verbinding tussen religie, kunst en leven vorm krijgt. Bezieling en zingeving vormen de grondtoon van deze biënnale. Hoe kan dat ook anders, het is de core business van de kloostergemeenschappen. Deze basislijn wordt vervlochten met twee andere lijnen: het kloosterleven en de geschiedenis van de kloosters, waarbij telkens de verbinding gelegd wordt met de maatschappij en de uitdagingen van deze tijd. Op deze wijze maken de kunstwerken de ziel van de Heilige Driehoek ervaarbaar.

Kloosterleven
Een aantal kunstwerken gaan op een overdrachtelijke manier in op het kloosterleven. Het monastieke leven speelt zich achter gesloten deuren af, maar spreekt nog steeds tot de verbeelding. Er bestaan veel romantische ideeën, clichés en vooroordelen over. Hoog tijd voor een reality check. Het kloosterleven kent legio elementen waar in een op efficiëntie gerichte maatschappij niet altijd ruimte voor is – zoals verdieping, stilte, contemplatie, rust en regelmaat. Aspecten waarnaar veel mensen momenteel op zoek zijn en die in verschillende kunstwerken worden geëvoceerd. Het kloosterleven is bijna volledig geritualiseerd. Kunstwerken met een ritueel karakter gaan in op de rol van rituelen binnen het klooster en voor de leek.

Kloostergeschiedenis
De drie kloosters hebben stuk voor stuk een intrigerende (ontstaans-)geschiedenis die hen verbindt met allerlei plaatsen, landen, personen en bewegingen. Dit in tegenstelling tot het beeld dat domineert van kloosters: een enclave tot stilstand gekomen in de tijd. Kunstwerken brengen de geschiedenis van de kloosters of die van hun ‘stichter’ tot leven en leggen het verband met nu. Norbertus van Gennep, Ignatius van Loyola en Benedictus waren stuk voor stuk eigenzinnige figuren die tegen de stroom in durfden te gaan. De levens van ieder van hen is zo een Netflix verfilming waard. Ambachten maken ook deel uit van de kloostergeschiedenis. Om in hun inkomen te voorzien hadden de kloosters gespecialiseerde ateliers voor onder meer pottenbakken, kalligraferen, restauratie van oude boeken en handschriften, gobelinrestauratie en het schilderen van iconen. Als een hommage aan de kennis en kunde van al die makers, activeert een aantal kunstwerken deze ambachtelijke kant van de kloosters. Nieuwe locaties die deze editie in de route zijn opgenomen, betreffen de pottenbakkerij en de kassen waar op grote schaal orchideeën gekweekt werden.

Kunstenaars
De 20 deelnemende kunstenaars zijn: Marlon de Azambuja (1978, BR/FR), Armel Barraud (1979, FR), Martin Belou (1986, FR), Vincent de Boer / Jonas Wijtenburg (1988/1989, NL), Aukje Dekker (1983, NL/ES), Adélaïde Feriot (1985, FR), Emahoy Tsege Mariam Gebru (1923-2023, ET/IL), Inge van Genuchten (1988, NL), Tom Heerschop (1972, NL), Bronwen Jones (1995, UK/NL), Jenna Kaës (1987, FR), Özgür Kar (1992, TR/NL), Fiona Lutjenhuis (1991, NL), Shivay La Multiple (1993, FR/NC), Patrick Neu (1963, FR), Samuel Sarmiento (1987, VE/AW), Cosmo Sheldrake (1989, UK), Pier Sparta (1995, FR), Ceija Stojka (1933-2013, AT).

Nanda Janssen, curator editie 2025:

‘Deze biënnale heeft goud in handen’, dacht ik toen ik in 2021 de biënnale ontdekte. De naam ‘de Heilige Driehoek’ alleen al spreekt enorm tot de verbeelding. Dit stukje aarde in Oosterhout is geladen met betekenis. Bovendien schuilen er drie religieuze gemeenschappen achter, die niet alleen zorg dragen voor het unieke landschappelijke en met prachtige gebouwen bezaaide erfgoed van de Heilige Driehoek maar het ook bezielen. De religieuze context biedt een enorme meerwaarde. De drie kloostergemeenschappen en de waarden die zij vertegenwoordigen bieden onuitputtelijke aanknopingspunten voor een kunstmanifestatie. Zowel kunst als religie proberen betekenis te geven aan onze plek onder de zon, aan wat het is om mens te zijn. Beiden staan stil bij het leven en geven daar richting en verdieping aan. Mijn intentie is om dat te verbinden met de verwarrende tijden waarin we momenteel leven en waar mogelijk ideeën aan te reiken.’