Curatoren Hendrik Driessen en Rebecca Nelemans zijn geen onbekenden. Zij gaven vorm aan vorige succesvolle biënnale met het thema hoop. Hun kennis en expertise zetten ze opnieuw in voor de volgende biënnale in 2023 met geloof als thema. Zij zijn de afgelopen maanden, samen met directeur Monique Verhulst, al druk bezig geweest met de voorbereidingen. De basis voor de kunstroute ligt er en de kunstenaars zijn gekozen!
De artistieke visie van curatoren Hendrik Driessen en Rebecca Nelemans op het thema Geloof
Al tijdens de vorige editie van de biënnale spraken we binnen het team over het thema voor de volgende tentoonstelling: Geloof. We kwamen al snel uit bij de oorspronkelijke betekenis van het begrip, dat van vertrouwen en overtuiging.
Het Nederlandse woord is een vertaling van het Griekse pistis, met de fundamentele betekenis van ’trouw, vertrouwen’. Het bijbehorende werkwoord is pisteuo, ‘ik ben trouw, ik vertrouw’. Het Latijnse woord credere is samengesteld uit ‘cor’ en ‘dare’ (‘hart’ en ‘zetten, plaatsen, leggen’), en betekent zoiets als ‘legt zijn hart op iets’ of ‘geeft zijn hart aan’. Geloof heeft in die zin -naast vertrouwen en overtuiging- dus ook alles te maken met passie en compassie.
Net als tijdens de voorbereidingen van de vorige editie, toen we overvallen werden door de pandemie, is er ook nu sprake van sterk veranderende maatschappelijke omstandigheden. Langzaamaan hebben we met Covid leren leven en is de angst voor een volgende golf wat minder geworden. Maar dit voorjaar werden we geconfronteerd met een tot voor kort voor onmogelijk gehouden oorlog aan de grenzen van Europa. En naast die oorlog hebben we te maken met de klimaatproblematiek en een dreigende economische crisis. We leven in een tijd waarin verschillende ‘waarheden’ naast elkaar bestaan en de vrije journalistiek en democratische beginselen steeds meer onder vuur liggen. Begrippen als geloof, hoop en liefde krijgen hierdoor opnieuw en breder betekenis.
Geloof en kunst
Geloof helpt ons zin te geven aan ons leven en om te gaan met het onvermijdelijke einde daarvan. Geloof handelt over beroering, geraakt worden door een dieper besef of gewoonweg over verrukking. De Duitse theoloog Rudolf Otto omschreef dit ratio-overstijgende besef als ‘dat wat onuitsprekelijk totaal anders is.’ We ervaren die betekenisvolle beroering volgens hem in de natuur, bij een ritueel en zeker in de beeldende kunst.
Kunst verruimt de blik en helpt mensen opener en meer onbevangen naar de wereld te kijken. Kunstenaars werken vanuit een vertrouwen en een overtuiging (‘met het hart erop’) en proberen met hun verbeeldingskracht grip te krijgen op de wereld om ons heen.
Locaties en deelnemende kunstenaars – streven naar symbiose
Onze keuze voor de kunstenaars voor de derde biënnale is gebaseerd op de betekenis en invulling van het begrip ‘Geloof’ zoals hierboven beschreven. Daarnaast speelt de omgeving van de drie kloosters een grote rol. De biënnale in Oosterhout is immers geen museale tentoonstelling. Wij hechten veel waarde aan de verbinding die een kunstenaar met zijn of haar werk weet aan te gaan met een specifieke ruimte binnen het kloostergebied.
Naast de invulling van het thema is de symbiose die ontstaat tussen het werk en de plek, leidend bij onze keuze voor de kunstenaars.