David Claerbout is een van de meest vernieuwende en geprezen kunstenaars op het gebied van bewegende beelden. Zijn oeuvre bevindt zich op het snijvlak van fotografie, video, 3D en nieuwe media.
Hij is opgeleid als schilder, maar raakte steeds meer geïnteresseerd in tijd, door onderzoek naar de aard van fotografie en film. Door verleden, heden en toekomst samen te smelten tot verbluffende momenten van temporele elasticiteit, presenteren zijn werken diepgaande en ontroerende filosofische beschouwingen over onze perceptie van tijd en realiteit, geheugen en ervaring, waarheid en fictie.
In plaats van het verhaal te herhalen van een kleine jongen die ver van de bewoonde wereld midden in de jungle is achtergelaten, verandert David Claerbouts versie van The Jungle Book uit 1967 het sentimentele en komische verhaal over dansende, zingende en trompetspelende jungledieren in een film die afstand neemt van de ‘humanisering’ van dieren en de ‘mensenwelp’. De dieren gedragen zich op een manier die past bij hun soort. Balloo, Bagheera en Kaa, wier liedjes en slapstick-acts kinderen en volwassenen al tientallen jaren in verrukking brengen, zijn in deze film weer beer, panter en python.
Gedurende een periode van 3 jaar hebben David Claerbout en een team van professionele kunstenaars de frames van de animatiefilmklassieker één voor één nauwgezet met de hand opnieuw getekend en ze vervolgens samengevoegd tot een geheel nieuwe, levenloze animatie – een contradictio in terminis – die in ruw contrast staat met het levendige en ritmische origineel. Nu ontdaan van een verhaal, bewegen de dieren zich te midden van de jungle alsof ze hun eigen verhaal maken.
Claerbout schrijft: ” The Jungle Book verscheen in 1967, een tijd van wildgroei aan filmtheaters en televisie. Veel mensen hadden onlangs twee wereldoorlogen meegemaakt, waarvan de eerste bedoeld was om alle oorlogen te beëindigen. De bioscoop werd een plek waar mensen in stilte samen kwamen zitten, zij aan zij, het scherm nam de plaats in van het gesprek. De Cinema was een verenigende ruimte geworden. Vernietiging, het carnavaleske, romantiek of dans konden ritueel worden nagespeeld in een tijdelijke ruimte een zeker einde had en vaak ook goed afliep.
Pas nu we content op tablets -alleen- bekijken, wordt het mogelijk om film en televisie te waarderen als een plek om samen te zijn, ook al betekent dat gewoon in stilte naast elkaar zitten.
Als wat Margaret Thatcher in de jaren tachtig zei waar is: dat er geen samenleving is, alleen individuen en hun families, zou het geen verrassing moeten zijn dat anno 2017 de eens zo energieke karakters van Jungle Book in stilte op zichzelf teruggeworpen zijn. Dit kan terugkaatsen naar de toeschouwer die naar ‘The pure Necessity’ kijkt.’
De keuze om met Jungle Book te werken was niet toevallig. Het verhaal is dat van de sterken en potentieel wreedzuchtigen die de zwakken helpen, totdat ze geëmancipeerd zijn en klaar zijn om het moderne leven onder ogen te zien. Rond 1967 leek het individu in de verste verte niet op het individu van nu. Het individu was een enkele steen in het bouwwerk dat de samenleving vormde, vandaag is het individu zelf die samenleving.
David Claerbout, The pure necessity, 2016
Single channel video projection, color, color stereo sound, 50 min
Courtesy the artist and galleries Esther Schipper, Sean Kelly, Annet Gelink, Pedro Cera, Micheline Szwajcer