PERSBERICHT – Oosterhout, Noord-Brabant
De vierde internationale h3h biënnale vindt plaats van 21 juni tot en met 3 augustus 2025 in de Heilige Driehoek in Oosterhout, Noord-Brabant. De tentoonstelling leidt de bezoeker via een wandelroute over de domeinen van drie nog werkzame kloosters. Nanda Janssen is de curator van ‘A Deeper Shade of Soul’.
De Heilige Driehoek is de enige plek in Nederland waar nog een combinatie bestaat van drie actieve kloosters, bewoond door zuster- en broedergemeenschappen. Sint-Catharinadal, dat al sinds 1271 bestaat, is zelfs de oudste nog bestaande vrouwenkloostergemeenschap van Nederland. De Heilige Driehoek is een idyllisch gebied met historische gebouwen, monumentale schuren en dreven, een Engelse landschapstuin, kruiden- en groentetuinen, landerijen en wijngaarden.
Geladen met betekenis
Geen enkele kunstmanifestatie in Europa haalt de banden aan met religie en vindt plaats in zo’n gewijde omgeving. Curator Nanda Janssen: “Dit stukje aarde in Oosterhout is geladen met betekenis. Bovendien schuilt er een hele gemeenschap achter die het bezielt. Zowel kunst als religie proberen betekenis te geven aan onze plek onder de zon, aan wat het is om mens te zijn. Beiden staan stil bij het leven en geven daar richting en verdieping aan. Het kan niet anders dan dat kunst op deze plek extra intens en betekenisvol is.”
Kunstwerken kussen verhalen wakker
De caleidoscopische aanpak van ‘A Deeper Shade of Soul’ maakt de Heilige Driehoek in al haar facetten, religieus en wereldlijk, ervaarbaar. Drie lijnen komen samen: bezieling en zingeving, het kloosterleven, en de rijke geschiedenis van de drie geloofsgemeenschappen die de Heilige Driehoek vormen. De kunstwerken gaan in op deze onderwerpen en verbinden ze met hedendaagse maatschappelijke thema’s. De kunstwerken kussen allerlei verhalen wakker die in de Heilige Driehoek liggen te rusten.
Deelnemende kunstenaars
Twintig kunstenaars uit onder meer Frankrijk, Nieuw-Caledonië, Venezuela, Turkije, Ethiopië en Nederland doen mee met bestaand of nieuw werk dat speciaal voor deze specifieke context wordt ontwikkeld. De kunstenaarsselectie is divers in cultureel en religieus opzicht. Zo varieert de line-up van atheïsten tot monniken en monialen, en alles daartussenin, zoals ex-sekteleden.
Gezien de geschiedenis en het DNA van de drie kloosters, te weten sterke banden met Frankrijk en de uitoefening van diverse ambachten ligt een accent op kunstenaars uit Frankrijk, op kunstenaars die gemigreerd zijn en/of een binationale achtergrond hebben en ambachtelijk werkende kunstenaars.
De 20 deelnemende kunstenaars zijn: Marlon de Azambuja (1978, BR/FR), Armel Barraud (1979, FR), Martin Belou (1986, FR), Vincent de Boer / Jonas Wijtenburg (1988/1989, NL), Aukje Dekker (1983, NL/ES), Adélaïde Feriot (1985, FR), Emahoy Tsege Mariam Gebru (1923-2023, ET/IL), Inge van Genuchten (1988, NL), Tom Heerschop (1972, NL), Bronwen Jones (1995, UK/NL), Jenna Kaës (1987, FR), Özgür Kar (1992, TR/NL), Fiona Lutjenhuis (1991, NL), Shivay La Multiple (1993, FR/NC), Patrick Neu (1963, FR), Samuel Sarmiento (1987, VE/AW), Cosmo Sheldrake (1989, UK), Pier Sparta (1995, FR), Ceija Stojka (1933-2013, AT).
Fiona Lutjenhuis, I Flourish into Chaos 2024 (Fotograaf Jhoeko)
Frans accent
Alle drie de kloosters hebben sterke banden met Frankrijk. De Sint-Paulusabdij en Onze Lieve Vrouwe Abdij zijn van oorsprong Frans. Vanwege een anti-klerikale wet zijn de kloosterlingen begin 1900 van Wisques naar Nederland gevlucht. Bovendien is de Chemin Neuf-beweging, die in 2006 de Sint-Paulusabdij overnam, afkomstig uit Lyon. Dit is de reden dat acht van de twintig kunstenaars uit Frankrijk komen. Het is betekenisvol om ‘Franse’ kunstenaars symbolisch dezelfde route af te laten leggen als een deel van de kloostergemeenschap en om het Frans weer volop te laten klinken in de Heilige Driehoek. Net zoals de kloosterlingen toen en nu, is bovendien een groot deel van de deelnemende kunstenaars migrant. De Chemin Neuf gemeenschap bestaat uit broeders, zusters en leken uit de hele wereld en herbergde tot voor kort ook andere migranten zoals Oekraïense families.
Accent op ambachtelijkheid
Kunst en ambacht is verankerd in het DNA van de drie kloosters. Om in hun inkomen te voorzien, hadden deze kloosters gespecialiseerde ateliers voor pottenbakken, kalligraferen en leerbewerking, boekbinden, restauratie van oude boeken en handschriften en gobelinrestauratie. Die ambachten werden op hoog niveau uitgeoefend. Als een ode aan de kennis en kunde van de drie kloosters, doen er kunstenaars mee wiens werk een ambachtelijk karakter heeft.
Nieuwe locaties
De expositie voert bezoekers via een wandelroute over de domeinen van de drie aangrenzende kloosters. Iedere editie zijn er andere plekken te zien waardoor verschillende aspecten van de kloosters belicht worden. De orchideekassen en de pottenbakkerij van de Sint-Paulusabdij, en de wijngaard en processiegang van Sint-Catharinadal worden voor het eerst opgenomen in de route. Terug van weggeweest, is het putpleintje van Sint-Catharinadal en hun moes- en kruidentuin. Ook voor trouwe bezoekers van de h3h biënnale is er dus weer iets nieuws te ontdekken.
De kruidentuin van Sint-Catharinadal (Fotograaf Mischa Keijser)